Trong thơ ca dân tộc Việt Nam có rất nhiều các thể thơ và những cách gieo vần khác nhau cho các bài thơ. Trong số những thể thơ đó, bạn có thể lựa chọn cho mình một loại thể thơ riêng để đem lại nhiều hiệu quả cho bài thơ và giúp cho bạn có thể thấy được sự hiệu quả trong cách truyền đạt những cung bậc cảm xúc vào trong bài thơ.
Mục lục:
Các thể thơ Việt Nam thường áp dụng trong văn học
Mỗi thể thơ thường mang tính vần giữa câu nọ với câu kia và tổ hợp của các câu gây ra nhiều âm hưởng nhạc tính khi sáng tác một bài thơ. Hiện nay, có rất nhiều loại thể thơ trên thế giới, trong đó Việt Nam chúng ta có tới 8 loại thể thơ phổ biến như sau:
- Thể thơ lục bát
- Thể thơ song thất lục bát
- Thể thơ bốn chữ
- Thể thơ 5 chữ
- Thể thơ 6 chữ
- Thể thơ 7 chữ
- Thể thơ 8 chữ
- Thể thơ tự do
Mỗi thể thơ đều có cái chất hay riêng, chỉ cần người sáng tác áp dụng luật của từng thể thơ và kết hợp cùng với tâm tình, sáng tạo trong đó là cũng sẽ tạo ra được một bài thơ ý nghĩa.
Tuy nhiên, để có thể làm được một bài thơ hay theo từng thể thơ thì người sáng tác nên tìm hiểu qua các thể thơ Việt Nam sau đây để mỗi bài thơ có hồn nhất.
Thể thơ lục bát
Đây là một dạng thể thơ vô cùng phổ biến ở Việt Nam, trong đó bài thơ truyện Kiều là tác phẩm tiêu biểu nhất. Với thể thơ này, bạn có thể căn cứ với một số đặc điểm như sau:
Số câu và số chữ: Mỗi cặp thường có hai câu thơ, câu trên là câu sáu, còn câu dưới sẽ là câu tám, kết hợp chung lại thành một cặp lục bát. Bạn có thể sáng tác bao nhiêu câu lục bát cũng được, không hạn chế. Tuy nhiên bạn cũng cần phải phân biệt thể thơ lục bát với thể song thất lục bát. Cho nên cũng có cặp lục bát nhưng đi kèm với nó là 2 câu 7 chữ. Ví dụ như bài thơ Chinh phụ ngâm:
Trống Trường Thành lung lay bóng nguyệt
Khói Cam Tuyền mờ mịt khúc mây
Chín tầng gươm báu trao tay
Nửa đêm truyền hịch đợi ngày xuất chinh
Gieo vần chủ yếu là vần ở lưng: Nghĩa là vần ở giữa câu thơ, chữ cuối của câu 6 thường bắt vần với chữ thứ 6 của câu 8 và chữ thứ 8 của câu 8 bắt vần với chữ thứ 6 ở câu 6 tiếp theo.
Thể thơ song thất lục bát
Đây cũng là một dạng thể thơ thường gặp ở Việt Nam và phần luật cũng tương đồng với thể thơ lục bát. Cụ thể như sau:
Số chữ, số câu: Thể thơ này mỗi khổ gồm có 4 câu: gồm 2 câu 7 chữ gọi là song thất, kết hợp với một cặp lục bát. Mỗi bài thơ gồm có nhiều khổ song thất lục bát và số lượng của khổ cũng không có nhất định.
Gieo vần: Chủ yếu là ở cả vần chân và vần lưng. Để nắm rõ hơn về thể thơ Việt Nam này chúng tôi sẽ đưa ra bài thơ Chinh phụ ngâm để làm ví dụ dễ hiểu nhất.
Dạo hiên vắng thầm gieo từng bước,
Ngồi rèm thưa rủ thác đòi phen.
Ngoài rèm thước chẳng mách tin,
Trong rèm dường đã có đèn biết chăng?Đèn có biết, dường bằng chẳng biết,
Lòng thiếp riêng bi thiết mà thôi.
Buồn rầu nói chẳng nên lời,
Hoa đèn kia với bóng người khá thương!
Thể thơ bốn chữ, năm chữ, sáu chữ, bảy chữ, tám chữ
Các thể thơ này Việt Nam này thường là những thể thơ vô cùng đơn giản trong việc nhận dạng các thể thơ. Bởi các câu thơ thuộc thể thơ này được viết tiếp nối với nhau để tạo thành một bài thơ.
Cùng với đó một dấu hiệu đơn giản chính là tên gọi của thể thơ đúng với số chữ trong một câu thơ. Và để phân biệt được những thể thơ này, người sáng tác chỉ cần nắm rõ và xác định rõ chúng với một số thể thơ đường luật.
Tham khảo qua bài thơ 5 chữ về thầy cô.
Bao mùa thu đi qua
Gói hành trang thêm nặng
Mái đầu thầy bạc trắng
Hòa trong nắng thời gian
Những vất vả gian nan
Ơn thầy, sao đếm được?
Mênh mông như biển nước
Cao lớn tựa núi non
Thể thơ tự do
Thể thơ tự do là một dạng thể thơ Việt Nam đơn giản nhất trong việc sáng tác và đây cũng là một thể thơ dễ nhận biết nhất. Bởi khi sáng tác, bạn có thể áp dụng số câu, số chữ không hạn chế, dài ngắn linh hoạt. Hơn nữa cũng có nhiều cách gieo vần như vần chân, vần liền, vần cách.
Bạn có thể tham khảo qua thể thơ tự do như bài Vội Vàng, một trong các bài thơ của Xuân Diệu.
Tôi muốn tắt nắng đi
Cho màu đừng nhạt mất
Tôi muốn buộc gió lại
Cho hương đừng bay đi
Của ong bướm này đây tuần trăng mật
Này đây hoa của đồng nội xanh rì
Này đây lá của cành tơ phơ phất
Của yến anh này đây khúc tình si
Và này đây ánh sáng chớp hàng mi
Mỗi sáng sớm, thần vui hằng gõ cửa
Trên đây là danh sách của những thể thơ trong văn học Việt Nam thường gặp nhất mà chúng tôi đã tuyển chọn và chia sẻ với bạn. Thông qua đó bạn sẽ hình dung được cơ bản nhất về các thể thơ và những bài thơ tiêu biể. Khi đã nắm rõ được luật của các thể thơ, bạn cũng có thể vận dụng để sáng tác bài thơ của riêng mình.